Mụn trên da mặt là một vấn đề phổ biến ảnh hưởng đến nhiều người, đặc biệt là những người đang trong tuổi dậy thì. Mụn không chỉ gây ra những cảm giác khó chịu, đau rát, mà còn làm giảm tự tin và thẩm mỹ của người mắc phải.Vì vậy rất nhiều người tìm đến cách giữ cho da mặt không bị mụn? Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn những nguyên nhân gây ra mụn và những cách phòng ngừa và điều trị hiệu quả.
Các nguyên nhân gây ra mụn
Mụn trứng cá trên mặt là sự xuất hiện bất thường trên da, nơi lỗ chân lông bị bít tắc bởi bã nhờn, bụi bẩn, vi khuẩn hoặc chất kích ứng. Mụn có thể xuất hiện ở mọi vị trí trên khuôn mặt nhưng thường tập trung ở trán, mũi, cằm và hai bên má. Có nhiều loại mụn khác nhau, bao gồm mụn đầu đen, mụn đầu trắng, mụn cám, nốt sần, mụn nang và mụn viêm.
Các nguyên nhân gây ra mụn rất đa dạng, bao gồm:
Thay đổi nội tiết tố
Đây là một trong những nguyên nhân chính gây ra mụn trứng cá, đặc biệt là ở tuổi dậy thì khi cơ thể sản xuất nhiều nội tiết tố androgen. Loại hormone này kích thích tuyến bã nhờn hoạt động tích cực hơn, làm tăng lượng dầu trên da và gây bít tắc lỗ chân lông.
Sự tích tụ bã nhờn và bụi bẩn
Nếu da bạn nhờn và không được làm sạch đúng cách, bã nhờn sẽ tích tụ trong lỗ chân lông cùng với bụi bẩn, tế bào chết và vi khuẩn. Điều này tạo điều kiện cho vi khuẩn P. acnes phát triển gây ra các loại mụn như mụn đen, mụn trắng, mụn bọc.
Sự phát triển của vi khuẩn gây viêm
Propionibacterium acnes (P. Acne) sống bên trong lỗ chân lông và trong điều kiện thuận lợi có thể kích hoạt phản ứng viêm. Những vi khuẩn này tiêu hóa bã nhờn và tạo ra các chất gây kích ứng da, khiến da đỏ, đau và gây ra mụn viêm, chẳng hạn như mụn nang.
Kích ứng từ mỹ phẩm, chất tẩy rửa
Một số loại mỹ phẩm, chất tẩy rửa có thể chứa các thành phần gây hại cho da như corticoid, paraben, cồn, hương liệu. Những chất này có thể làm hỏng hàng rào bảo vệ da, khiến da yếu và dễ nổi mụn. Mụn trứng cá cũng có thể do sử dụng mỹ phẩm không phù hợp với loại da của bạn.
Ảnh hưởng đến chế độ ăn uống và lối sống
Một số thực phẩm có thể gây kích ứng tuyến bã nhờn hoặc gây dị ứng da, chẳng hạn như: Thức ăn cay, ngọt, chiên rán,… Giảm uống nước, thiếu ngủ, căng thẳng và hút thuốc cũng có thể làm giảm khả năng miễn dịch của da và tăng nguy cơ nổi mụn.
Với 5 nguyên nhân chính này ta có thể hiểu rõ ràng nguyên nhân tạo ra mụn và cần các giải pháp giải quyết các vấn đề này để tạo thành các cách thức giúp da mặt không bị mụn.
Cách giữ cho da mặt không bị mụn
Để ngăn ngừa nổi mụn trên mặt, bạn phải tránh rơi vào 5 nguyên nhân trước đó và có thể sử dụng các phương pháp sau:
Rửa mặt đúng cách và thường xuyên
Nếu da tiết nhiều mồ hôi, bạn nên rửa mặt ít nhất 2 lần/ngày, sáng và tối. Rửa mặt giúp loại bỏ bụi bẩn, dầu thừa và vi khuẩn khỏi da, giúp ngăn ngừa tắc lỗ chân lông và nổi mụn. Bạn nên chọn loại sữa rửa mặt phù hợp với loại da của mình và không chứa các thành phần gây kích ứng, khô da.
Chọn mỹ phẩm phù hợp với loại da của bạn
Tránh mỹ phẩm có chứa dầu, paraben, cồn, nước hoa,… Chúng có thể làm tổn thương da, bào mòn hàng rào bảo vệ da, làm da yếu đi và dễ bị nổi mụn. Bạn nên chọn những loại mỹ phẩm có chứa thành phần tự nhiên ít gây kích ứng và ít bít lỗ chân lông. Ngoài ra, sau khi làm sạch da bằng mỹ phẩm, hãy tẩy trang thật kỹ.
Sử dụng sản phẩm dưỡng da có thành phần kháng viêm, làm sạch sâu
Để trị mụn hiệu quả, bạn có thể sử dụng các sản phẩm bôi ngoài da có thành phần kháng viêm, làm sạch sâu như retinoids, benzoyl peroxide, salicylic acid. Các thành phần này giúp giảm viêm, tiêu diệt vi khuẩn gây mụn, làm thông thoáng lỗ chân lông, giảm mụn đầu đen do mụn. Tuy nhiên, cũng nên sử dụng theo chỉ định của bác sĩ hoặc theo chỉ dẫn của sản phẩm để tránh bị kích ứng hoặc khô da.
Đắp mặt nạ tự nhiên với các thành phần làm dịu và sáng da
Bạn có thể đắp mặt nạ tự nhiên với các thành phần làm dịu và sáng da, chẳng hạn như: Trà xanh, mật ong, chanh, dưa chuột và nhiều hơn nữa để giảm viêm, se khít lỗ chân lông, giảm mụn đầu đen và giữ cho làn da khỏe mạnh. Để có kết quả tốt nhất, mặt nạ nên được áp dụng 1-2 lần một tuần.
Ăn một chế độ ăn uống cân bằng và tránh các thực phẩm gây dị ứng và kích ứng
Để tăng cường hệ thống miễn dịch và bảo vệ làn da khỏi mụn trứng cá, bạn cần có một chế độ ăn uống cân bằng và bổ sung cho da các vitamin và khoáng chất thiết yếu như vitamin A, C, E, kẽm và selen. Các loại thực phẩm gây dị ứng và viêm nhiễm như đồ cay, ngọt, đồ chiên rán, cà phê, rượu bia có thể kích thích tuyến bã nhờn gây kích ứng da và nên tránh xa.
Uống nhiều nước để cơ thể luôn sạch
Để giúp cơ thể giải độc và đào thải độc tố ra ngoài, bạn cần uống nhiều nước (ít nhất 2 lít mỗi ngày). Nước cũng giữ độ ẩm cho da, giúp da không bị khô và bong tróc. Ngoài nước lọc, bạn cũng có thể uống các loại nước ép trái cây, trà thảo mộc giúp thanh nhiệt, làm sáng da.
Ngủ đủ giấc để giảm căng thẳng
Bạn cần ngủ đủ giấc, khoảng 7-8 tiếng mỗi ngày để làn da được nghỉ ngơi và tái tạo. Trong khi ngủ, cơ thể sản sinh hormone tăng trưởng để kích thích tái tạo tế bào da và giảm sản sinh các gốc tự do gây lão hóa. Ngủ đủ giấc cũng giúp giảm căng thẳng, đây là một trong những nguyên nhân gây ra mụn do nội tiết tố.
Các phương pháp trên nếu tuân thủ đúng hoàn toàn có thể giúp bạn tránh việc lên mụn trên da mặt khiến cho bản thân tự ti, và khi da mặt hồng hào bóng loáng ngược lại sẽ đem tự tin đến giúp bạn yêu đời hơn. Phần tới tôi sẽ giới thiệu vài loại thuốc trị mụn đặc hiệu cho các loại mụn.
Các loại thuốc trị mụn đặc hiệu
Như đã nói thì nếu như ta tuân thủ đầy đủ cách giữ cho da mặt không bị mụn trên thì hoàn toàn có thể có làn da sáng bóng, tuy nhiên đối với một số trường hợp có tính chất mụn nặng thì cần có sự can thiệp của thuốc để sớm đưa da mặt về trạng thái bình thường.
Có nhiều loại thuốc được thiết kế đặc biệt để điều trị mụn trứng cá, tùy thuộc vào nguyên nhân, loại và mức độ nghiêm trọng của mụn trứng cá. Một số loại thuốc theo toa phổ biến nhất bao gồm:
Thuốc bôi chứa retinoids
Retinoids là dẫn xuất của vitamin A có tác dụng ức chế sự phát triển của tế bào da, làm thông thoáng lỗ chân lông, ngăn ngừa tắc nghẽn và gây mụn. Retinoids còn có tác dụng giảm viêm, tiêu diệt vi khuẩn gây mụn, giảm thâm do mụn. Thuốc bôi có chứa retinoids bao gồm Klenzit-C, Differin và Tretinoin.
Thuốc bôi có chứa benzoyl peroxide
Benzoyl peroxide là một chất kháng khuẩn và chống viêm giúp tiêu diệt vi khuẩn gây mụn, giảm sản xuất dầu trên da, làm sạch sâu lỗ chân lông và giảm viêm. Benzoyl peroxide cũng giúp làm sáng da và giảm các nốt mụn. Một số loại thuốc bôi ngoài da có chứa benzoyl peroxide là Acnesol, Brevoxyl, Duac…
Thuốc kháng sinh đường uống
Thuốc kháng sinh đường uống được dùng để điều trị các loại mụn viêm nặng, như mụn bọc, mụn nang, mụn con… Thuốc kháng sinh sẽ giúp ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn gây mụn và giảm viêm nhiễm. Một số loại thuốc kháng sinh đường uống thường được dùng để trị mụn là tetracyclines, erythromycin, trimethoprim – sulfamethoxazole…
Thuốc isotretinoin đường uống
Isotretinoin là một loại retinoid đường uống, có tác dụng rất hiệu quả trong việc điều trị các loại mụn nặng và khó trị. Isotretinoin sẽ giúp giảm sản xuất bã nhờn trên da, ngăn ngừa tắc nghẽn lỗ chân lông, tiêu diệt vi khuẩn gây mụn và giảm viêm nhiễm. Isotretinoin cũng có tác dụng làm giảm thâm do mụn và ngăn ngừa sự tái phát của mụn. Tuy nhiên, isotretinoin cũng có thể gây ra nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng, như khô da, khô môi, rối loạn gan, rối loạn lipid máu, rối loạn thần kinh… Do đó, isotretinoin chỉ được dùng theo chỉ định của bác sĩ và theo sát quá trình điều trị.
Thuốc điều chỉnh hormone
Thuốc điều chỉnh hormone được dùng để điều trị các loại mụn do rối loạn hormone gây ra, thường ở phụ nữ. Thuốc điều hòa nội tiết tố giúp cân bằng nồng độ nội tiết tố androgen trong cơ thể, ngăn ngừa kích ứng tuyến bã nhờn và nổi mụn.
Các loại thuốc điều chỉnh nội tiết tố được sử dụng phổ biến nhất cho mụn trứng cá bao gồm thuốc tránh thai và thuốc đối kháng thụ thể androgen như spironolactone.
Lưu ý khi sử dụng thuốc đặc trị mụn
Dù có hiệu quả rất nhanh làm giảm thậm chí hết mụn nhưng hầu hết các thuốc đều cần chỉ định của bác sĩ mới được sử dụng do chúng mang tác dụng phụ rất lớn. Vì vậy mọi người không nên tự ý mua thuốc về để trị mụn và cần đến thăm khám ngay khi có các biểu hiện khi dùng các thuốc sau:
Retinoids tại chỗ
Các tác dụng phụ thường gặp bao gồm khô, bong tróc, kích ứng, đỏ, rát, ngứa và nhạy cảm với ánh sáng. Kem dưỡng ẩm và kem chống nắng nên được áp dụng khi sử dụng thuốc này.
Thuốc bôi có chứa benzoyl peroxide
Các tác dụng phụ thường gặp bao gồm khô, bong tróc, kích ứng, mẩn đỏ, ngứa và phai màu quần áo. Kem dưỡng ẩm và kem chống nắng nên được áp dụng khi sử dụng thuốc này.
Thuốc kháng sinh uống
Các tác dụng phụ thường gặp bao gồm buồn nôn, tiêu chảy, viêm âm đạo do nấm, viêm miệng, các vấn đề về đường tiêu hóa và nhạy cảm với ánh sáng. Bạn nên uống thuốc sau bữa ăn và sử dụng kem chống nắng khi sử dụng thuốc này.
Isotretinoin uống
Các tác dụng phụ thường gặp bao gồm khô môi, khô mắt, khô mũi, khô da, đau cơ xương, chảy máu cam, nổi mụn sớm và nhạy cảm với ánh sáng. Các tác dụng phụ nghiêm trọng có thể bao gồm tổn thương gan, rối loạn lipid máu, bệnh thần kinh và dị tật thai nhi.
Uống sau bữa ăn và thoa kem dưỡng ẩm và kem chống nắng trong khi dùng. Bạn cũng nên xét nghiệm máu và gan thường xuyên và tránh mang thai trong khi sử dụng thuốc này.
Thuốc hormone
Các tác dụng phụ thường gặp bao gồm buồn nôn, đau ngực, nhức đầu, tăng cân và kinh nguyệt không đều. Các tác dụng phụ nghiêm trọng có thể bao gồm huyết khối tĩnh mạch, đột quỵ và ung thư vú. Dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ và kiểm tra thường xuyên trong khi sử dụng thuốc này.
Bài viết đã cung cấp cho bạn những kiến thức cơ bản về cách giữ cho da mặt không bị mụn, từ nguyên nhân gây ra mụn đến những cách phòng ngừa và điều trị hiệu quả. Bạn có thể áp dụng những cách đơn giản mà hiệu quả để chăm sóc cho làn da của bạn một cách tốt nhất. Hy vọng bài viết sẽ giúp bạn có được làn da mịn màng, không mụn và tự tin hơn trong cuộc sống. Hãy nhớ rằng, da mặt là phản ánh của sức khỏe và tâm trạng của bạn, vì vậy hãy luôn giữ cho da mặt được sạch sẽ, khỏe mạnh và tươi tắn nhé!
